Orta Çağ’dan günümüze kadar süregelen hürriyet kısıtlamaları ve bedensel cezaların uygulandığı zindanlar, Bursa’da sanat organizasyonları ile hayat bulmuş ilgi çekici mekanlara dönüştü. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2015 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları, şehrin etrafındaki surlardan biri olan Zindankapı’nın yeniden canlanmasını sağladı. 2021 yılında bir müze olarak kapılarını açan Zindankapı, tarihteki zindan işlevinin yanı sıra, günümüzde bir sanat galerisi olarak da hizmet vermektedir. Bursa surlarının tarihi, interaktif alanlar ve teknoloji aracılığıyla ziyaretçilere tanıtılmaktadır.
Zindankapı, MÖ 2. yüzyılda Bitinya Kralı 1. Prusias tarafından inşa edilmiş olup, Roma, Bizans, Osmanlı ve 19. yüzyıla kadar çeşitli dönemlerde onarılarak kullanılmıştır. Ayrıca burada işkence ve infazların gerçekleştirildiği Kanlı Kuyu bulunur; bu yapı, müzeyle birlikte ziyaretçilere tarihin karanlık yönlerini sunmaktadır.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Güney Özkılınç, Zindankapı’nın 2.500 yıl sonra sanatla yeniden hayat bulduğunu ifade ederken, restorasyon süreci ve günümüzde düzenlenen etkinlikler hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:
“Zindankapı, milattan önce 2. yüzyılda Bitinya Kralı 1. Prusias tarafından Bursa surlarının bir kapısı olarak inşa edilmiştir. Bu alan, hem hürriyeti kısıtlayıcı cezaların hem de ölüm cezalarının uygulandığı bir yer olmuştur. Roma, Bizans ve Osmanlı’nın bu yapıyı hapishane olarak kullanmış olması Zindankapı’nın medeniyetlerin kesişim noktası yapma özelliğini artırmaktadır. 2015 yılında başlayan restorasyon çalışmaları, 2021 yılında müze açılışı ile son bulmuştur. O tarihten bu yana dijital sergiler ve drama etkinlikleri burada seyircilerle buluşmakta. Ayrıca, ‘Zindandan kaçış’ gibi aktivitelerle çocuklar ve yetişkinlere etkileşimli deneyimler sunuyoruz.”
Zindankapı, bir zamanlar hüzün ve acının merkezi olan zindan duvarlarında şimdi sanatın izlerini taşımaktadır. Osmanlı döneminde yaşayan İngiliz gezgin-ressam Mary Adelaide Walker’ın 1866-1870 yılları arasında yayımlanan ‘Brousse Album Historique’ adlı eserinden esinlenerek, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yapay zeka teknolojisi ile yeniden yorumlanmıştır. Walker’ın eserlerindeki 24 çizim, dijital sanat kullanılarak yeniden hareketlendirilmiştir. Şimdi Zindankapı’da, Walker’ın Bursa’daki izlerini görmek mümkündür.
Zindankapı, yalnızca dijital sergilerle değil, çeşitli bölümleriyle de ziyaretçilerine derin bir tarih yolculuğu sunmaktadır. Her katta farklı bir döneme odaklanan bölümler yer almakta; zemin katta Bitinya, birinci katta Roma, Bizans ve üst katta Osmanlı dönemlerinin izlerini keşfedeceksiniz. Müzenin üç kulesinden biri tamamen dijital sanata ayrılmış durumda. Burada, Zindankapı için özel olarak tasarlanmış dijital sergiler yer alıyor ve ziyaretçilerin ilgisini yoğun bir şekilde çekiyor. Özkılınç, Zindankapı’nın replikalarla dolu olmasına rağmen dijital sanatların gücüyle en çok ziyaret edilen müzelerden biri haline geldiğini belirtiyor. Bursa’daki 12 müze arasında en fazla ziyaret edilen üç müzeden biri olmayı başaran bu yapı, kent kültürünü dijital dünyanın imkanları ile buluşturuyor.
Bursa’nın tarihsel dokusunu yansıtan Zindankapı, geçmişin izlerini bir araya getiriyor. MÖ 2. yüzyıldan 19. y
