ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşına, ülkesinin mahkemelerinden gelen engelleme yanıtı dikkat çekiyor.
Trump, “Kurtuluş Günü” olarak tanımladığı 2 Nisan tarihinde imzaladığı bir kararname ile pek çok ülkeye ek gümrük vergileri uygulamaya koymuştu.
Çin ile ABD arasında karşılıklı olarak artan gümrük tarifeleri, yapılan müzakerelerle bir miktar duraklatılsa da, diğer ülkeler için uygulama devam etti.
New York merkezli Federal Uluslararası Ticaret Mahkemesi, bu yeni gümrük vergilerini incelemek üzere devreye girdi.
GÜMRÜK VERGİSİ KARARNAMESİ ENGELLENDİ
ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Trump’ın belirttiği ülkeler için geçerli tarifelerde yasal yetkisini aştığına hükmederek, bu vergilerin uygulanmasını süresiz olarak engelleme kararı aldı.
“TRUMP’IN YETKİSİNİ AŞIYOR”
Mahkeme, üç yargıçtan oluşan heyetin oy birliğiyle aldığı kararda, Trump’ın bu tarifeleri geçerli kılmak amacıyla kullandığı 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası’nın (IEEPA) bu denli geniş bir yetki vermediğini ifade etti. Kararda, “Başkan’ın tek taraflı olarak kapsamlı gümrük vergileri uygulama yetkisi bulunmamaktadır” şeklinde belirtildi.
10 GÜN SÜRE TANINDI
Mahkeme, belirlenen tarifelerin “hukuka aykırı” olduğuna kanaat getirerek, Beyaz Saray’a bu uygulamaları durdurması için 10 günlük bir süre verdi.
TRUMP’IN BAŞLATTIĞI TİCARET SAVAŞI
Trump, ikinci döneminde benimsediği “Önce Amerika” politikası çerçevesinde, küresel ticarette korumacı bir yaklaşım sergileyerek, ABD’nin ticaret açığını azaltmayı ve yerli üretimi artırmayı hedeflemekteydi. 2 Nisan 2025 tarihinde imzaladığı kararname ile 185 ülkeye gümrük vergileri getirmiştir. Bu tarifeler, açılış oranıyla yüzde 10’dan başlayıp, Çin için yüzde 125’e kadar çıkmaktadır.
Bu adım, Çin, Avrupa Birliği, Kanada ve Meksika gibi büyük ticaret ortaklarıyla gerilimi artırdı. Çin, ABD ürünlerine karşı yüzde 34 oranında ek vergi getireceğini açıklarken, Avrupa Birliği de 26 milyar euroluk Amerikan ürünlerine yönelik vergi planladığını duyurdu. Kanada ve Meksika ise USMCA anlaşması kapsamında muafiyet müzakereleri başlattı.
Bu gümrük tarifeleri, küresel piyasalarda önemli dalgalanmalara yol açtı. Nisan 2025’te New York Borsası’nda Dow Jones yüzde 4,4, S&P 500 yüzde 4,7, Nasdaq ise yüzde 5 düşüş yaşadı; Avrupa’da Dax ve FTSE 100 endeksleri ise sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 6 geriledi. Emtia piyasalarında bakır ve petrol fiyatları yüzde 15 oranında düşerek küresel ekonomide resesyon kaygılarını artırdı.
TÜRKİYE’YE YÜZDE 10 GÜMRÜK VERGİSİ KARARI
Türkiye, Trump’ın açıkladığı gümrük vergisi planında en düşük oran olan yüzde 10’luk dilime dahil edildi.
Bu vergi, çelikten tekstile, otomotivden tarım ürünlerine kadar geniş bir yelpazede ithalatı etkilemektedir.
Ancak mahkeme kararı, bu vergilerin uygulanmasını dur
