Osman Zeki Üngör, 1880 yılında İstanbul’un Üsküdar semtinde doğdu. Üngör’ün dedesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun saray orkestrası Muzıka-yi Hümayun bünyesinde “Fasl-ı Cedid”i düzenleyen ünlü santurcu Hilmi Bey, babası ise Şekerci Hacı Bekir ailesinden Hüseyin Bey’dir.
Küçük yaşta müziğe olan yeteneği fark edilen Üngör, dedesinin teşvikiyle 7 yaşında keman çalmaya başladı. 11 yaşına geldiğinde Muzıka-yi Hümayun’un senfonik orkestrasına seçilerek müzik kariyerine ilk adımlarını attı.
Batı müziği hakkında eğitim alarak kendisini geliştiren Üngör, Vondra Bey’den keman dersleri aldı. Ayrıca D’Aronda Paşa’dan müzik nazariyatı, solfej, klasik fon felsefesi ve tarih dersleri alarak eğitimine devam etti.
İLK TÜRK KONSER KEMANCISI OLDU
Eğitimini tamamlama sürecinin ardından, Türkiye’nin ilk konser kemancısı olarak öne çıkan Üngör, Beşiktaş Askeri Rüşdiyesi’nde öğrenim gördü. Resitallerde ve sarayın resmi davetlerinde sahne aldı.
Fasl’ı Cedid ile Saffet Atabinen’in düzenlediği senfoni orkestrasında başkemancı olarak görev yaptı. Binbaşı rütbesi ile Saray Orkestrası şefliğini üstlenen Üngör, repertuvarındaki marşlar ve popüler parçalar ile Atabinen’in modernleşme çabalarına destek oldu.
Osman Zeki Üngör, Muzıka-yi Hümayun ve İstanbul Erkek Muallim Mektebi’nde öğretmenlik yaparak müzik eğitiminin gelişimine katkıda bulundu. Ayrıca, ilk bağımsız Türk senfoni orkestrasıyla birlikte Avrupa’da halka yönelik konserler vererek orkestrayı yönetmek üzere iki ay süren bir Avrupa turnesine çıktı.
Orkestra, ilk olarak Viyana’da daha sonra ise Berlin, Dresden, Münih, Budapeşte ve Sofya’da konserler vererek, Türk orkestralarının Avrupa’daki yeri için önemli bir adım atmış oldu.
İSTİKLAL MARŞI’NI BESTELEDİ, ŞÖHRET KAZANDI
Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı İstiklal Marşı’nı 1922 yılında bestelerek büyük bir ün kazanan Üngör, Cumhuriyet’in ilanının ardından Ankara’ya nakledilerek Ankara Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti şefliği görevini üstlendi.
Musiki Muallim Mektebi’nin kurulmasında aktif rol üstlenmiş ve 1924-1934 yıllarında bu okulun müdürlüğünü yapmıştır. Türkiye’yi tanıtmak amacıyla 1926’da oluşturduğu orkestra ile Avrupa sahillerini dolaşarak 4 ay boyunca her limanda konserler vermeyi başarmıştır.
En bilinen eserleri arasında İstiklal Marşı, İlim Marşı, Azmü Ümit Marşı, Töre Marşı, Türk Çocukları ve Cumhuriyet Marşı yer almaktadır. Üngör, 1934 yılında emekliye ayrıldı ve 28 Şubat 1958’de İstanbul’da hayatını kaybetti.
Sanatçının cenaze töreninde, özel izinle İstiklal Marşı çalındı. Daha önce böyle bir izin sadece Mehmet Akif Ersoy için verilmişti.
