İsrail’in İran’a yönelik saldırıları, jeopolitik gerilimleri derinleştirerek küresel enerji pazarında etki yarattı.
Bu askeri harekât, piyasalarda risk algısını artırarak petrol fiyatlarının yükselmesine sebep oldu. Fiyatların 100 dolara kadar çıkabileceği tahminleri yapılmakta.
Küresel ekonomideki endişeler ise İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceği korkusu etrafında şekilleniyor.
Hürmüz Boğazı, dünyanın en önemli enerji geçiş yollarından biri olarak dikkat çekiyor. Bu bölge, özellikle petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticareti açısından stratejik bir öneme sahip.
Basra Körfezi’ni Oman Denizi ve Hint Okyanusu’na bağlayan dar deniz yolu, Orta Doğu’dan çıkan petrol ve LNG’nin dünya pazarlarına ulaştırılmasında kritik bir rol oynuyor.
KRİTİK DENİZ YOLU
Yaklaşık olarak küresel petrol ticaretinin üçte birini gerçekleştiren Hürmüz Boğazı, günlük 17-20 milyon varil ham petrol ve kondensat geçişinin sağlandığı bir noktadır.
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, bu hacmin yaklaşık yüzde 70’i Asya pazarlarına ulaşmak için bu boğazdan geçiyor. Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur, Tayland, Pakistan ve Filipinler bu bölgeden petrol tedarik eden ülkelerin başında yer alıyor.
Ayrıca, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin LNG gemilerinin neredeyse tamamı, bu kritik noktadan uluslararası piyasalara ulaşarak global LNG ticaretinin yüzde 20’sini sağlıyor. Avrupa da Hürmüz Boğazı’ndan elde edilen LNG’nin ana alıcıları arasında bulunuyor.
İRAN, HÜRMÜZ BOĞAZI’NI KAPATACAK MI?
Daha önceki gerilimlerde İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimalini dile getirmişti, ancak bu durum henüz gerçekleşmedi.
İsrail’in son saldırıları sonrası ise daha geniş çaplı bir çatışmanın yaşanabileceği endişesi, Hürmüz Boğazı’nın kapatılabileceği kaygılarını artırmış durumda. Bu olayların, petrol ve doğalgaz arzında aksamalar yaratma potansiyeli, fiyatların yükselmesine neden oluyor.
BOĞAZIN KAPANMASI PETROL PİYASASI İÇİN “EN BÜYÜK KABUS”
İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu (UKMTO), Orta Doğu’daki artan gerilimin, kritik su yollarında askeri faaliyetleri tırmandırabileceği ve deniz taşımacılığını olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarılar yaptı.
Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO) uzmanları da benzer şekilde, herhangi bir saldırının gerilimi artırma ve deniz taşımacılığını doğrudan etkileme potansiyeline sahip olduğunu bildirdi.
Ancak bazı uzmanlar, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmaktan kaçınacağına dair güçlü ekonomik sebepler bulunduğunu savunuyor. İran, neredeyse tüm petrol ihracatını bu boğazdan gerçekleştirmek zorunda ve ülkenin önemli ticaret ortağı Çin’in petrol ithalatının büyük kısmı da bu rota üzerinden sağlanıyor.
EN BÜYÜK KABUS
Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, LinkedIn üzerinden yaptığı paylaşımda, petrol piyasası için “en büyük kabusun” Hürmüz
