İsrail ile İran arasındaki gerginlik, Tahran’da rejim değişikliği olasılıklarına dair tartışmaları yeniden alevlendirdi.
İSRAİL’DEN İRAN’A REJİM DEĞİŞİKLİĞİ MESAJLARI
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İran lideri Ali Hamaney’i doğrudan hedef alarak “Hamaney’in ölümü bu savaşı sona erdirir” ifadesini kullandı.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ise tehditlerini daha da ileri taşıyarak, Hamaney’i “Sonun Saddam gibi olacak” sözleriyle uyardı.
ABD yönetimi ise böyle söylemlere mesafeli bir duruş sergiliyor. İran’a yönelik askeri baskıyı artırmış olsa da açık bir rejim değişikliği hedefini benimsemiş değil.
Daha önce Netanyahu, İsrail’in önceliğinin İran’ın nükleer kapasitesini ortadan kaldırmak olduğunu belirtmişti. Ancak Tel Aviv’den gelen son mesajlar, İran’da rejim değişikliğinin giderek daha belirgin bir hedef haline geldiğini gösteriyor.
HANGİ SENARYOLAR MASADA?
İngiliz Guardian gazetesinden Patrick Wintour, “Bir iç çöküş mü, bir yıkım mı yoksa bir geçiş mi: İran’da rejim değişikliği nasıl görünebilir?” başlıklı makalesinde bu olasılıkları inceledi.
Wintour, “Köklü bir otoriter rejimin devrilmesi, bastırılmış ve öngörülemeyen güçlerin ortaya çıkmasına yol açabilir.” ifadesini kullanarak olası senaryoları özetledi.
Yazar, söz konusu çöküş senaryosunun, zaman zaman rejimle çatışmalar yaşayan etnik gruplar için fırsat yaratabileceğine ve bazı grupların İran toprakları üzerinde hak iddia edebileceğine dikkat çekti.
DARBE GİRİŞİMİ OLUR MU?
Wintour, muhtemel bir darbe girişiminin de gündeme gelebileceğini belirtti. Devrim Muhafızları’nın birçok kilit kadrosunun öldüğü bilinse de İran’daki bazı subayların rejimin politikalarına karşı rahatsızlık duyarak darbe girişiminde bulunabileceğini savundu.
Ancak böyle bir durumda daha özgürlükçü bir rejim oluşması garantisinin olmadığını da vurguladı. Yazar, kulislerde acil durum hükümeti kurma söylentilerinin dolaştığını ekledi.
Buna göre İran’ın eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve eski Meclis Başkanı Ali Laricani’nin bu hükümette yer alabilecekleri öne sürülüyor.
Guardian yazarına göre, tam anlamıyla bir siyasi çöküş yaşanması halinde Evin Hapishanesi’ndeki siyasi mahkumlar arasından İran’ı yönetebilecek bir lider çıkabilir. Özellikle, 2011 yılından beri ev hapsinde tutulan eski başbakan Mir Hüseyin Musevi’nin serbest bırakılması ihtimali de gündemde.
“BATININ BİR HAZIRLIĞI YOK”
Makale, Kanada’daki G7 Zirvesi sırasında Avrupa ülkeleri arasında İran’da rejim değişikliği konusundaki görüş ayrılıklarına dikkat çekti.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, “Rejimi herhangi bir plan olmaksızın değiştirmek stratejik bir hata olacaktır.” sözleri öne çıkarıldı. Irak örneğini veren Macron, İran’da benzer bir durumun kaosa yol açabileceğini ifade ederek rejim değişikliğinin halk iradesiyle gerçekleşmesi gerektiğini vurguladı.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Macron’a karşı çıkarak, “M
