Dünya genelinde yerinden edilen kişilerin sayısında geçtiğimiz yıl rekor artış yaşandı. Ülke İçinde Yerinden Edilme İzleme Merkezi (IDMC) tarafından yayınlanan Ülke İçi Yerinden Edilme Küresel Raporu’na göre, 2023 yılının sonunda 75,9 milyon kişi çeşitli sebeplerle yerinden edilmiş durumdaydı. Bu sayının içinde çatışmalar ve şiddet nedeniyle ülke içinde yerinden edilenlerin sayısı 68,3 milyon iken doğal afetler nedeniyle yerinden edilenlerin sayısı 7,7 milyon olarak belirlendi. Sahara Altı Afrika bölgesinde yerinden edilen kişilerin oranı yüzde 46 oldu.
Rapora göre, 2023 yılında Sudan’da yaşanan çatışmalar neticesinde 6 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bu rakam, Ukrayna’dan sonra tek bir ülkede kaydedilen en yüksek sayı oldu. Sudan’daki toplam yerinden edilmiş kişi sayısı ise 9,1 milyon oldu. Gazze’de ise son üç ay içerisinde 3,4 milyon kişi yerinden edildi. Bu veri, dünya genelinde çatışmalar nedeniyle yaşanan yerinden edilmelerin yüzde 17’sini oluşturdu.
IDMC Direktörü Aleksandra Bilak, çatışma ve şiddet nedeniyle yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalan milyonlarca insanın sadece buzdağının görünen yüzü olduğunu belirtti. 2023 yılında evlerinden zorla uzaklaştırılan insan sayısının alarm verici boyutlara ulaştığını ifade eden Bilak, çatışma ve şiddetin milyonlarca ailenin hayatını paramparça ettiğini vurguladı.
Çatışmaların yanı sıra doğal afetler de yerinden edilmelere neden olmaktadır. 2023 yılında seller, fırtınalar, depremler, orman yangınları gibi afetler neticesinde 26,4 milyon kişi yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldı. Türkiye ve Suriye’de yaşanan depremler nedeniyle ise 4,7 milyon insan evlerinden uzaklaşmak zorunda kaldı.
Tüm bu olaylar neticesinde yerinden edilmiş kişilerin sayısında son 5 yıl içerisinde yüzde 49’luk bir artış yaşandı. Norveç Mülteci Konseyi (NRC) Genel Sekreteri Jan Egeland, çatışmalar ve şiddetin milyonlarca insanın yaşamını etkilediğini belirterek, barışın tesisi konusundaki başarısızlığın acı bir sonucu olarak bu yüksek sayıda insanın evlerinden zorla uzaklaştırıldığını ifade etti.
Son olarak, Türkiye’de özellikle Kahramanmaraş’ta yaşanan depremler sonucu 4 milyonun üzerinde insan yerlerinden edilirken Türkiye genelinde bu sayı 822 bine ulaştı. Bu veriler, dünya genelindeki yerinden edilme sorununun ciddiyetini ve aciliyetini ortaya koymaktadır.
