Çin’in doğusunda bulunan Fucien eyaletinin Şiamın kentinde, 28-29 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen 3. Çin-Pasifik Ada Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı, bölgesel iş birliğini artıran önemli kararlarla tamamlandı.
Toplantıda, Çin ile diplomatik ilişkileri bulunan 11 Pasifik ada ülkesinin dışişleri bakanları yer aldı. Görüşmeler sonunda yayımlanan sonuç bildirgesi ve Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamaları, Pekin’in bu bölgeye yönelik politikalarında iklim ve kalkınma konularının öncelikli olduğunu gösterdi.
PEKİN’DEN ADA ÜLKELERİNE İKLİM DAYANIŞMASI
Çin, iklim değişikliğinin Pasifik üzerindeki etkilerini azaltmak adına 100 projeye destek vereceğini duyurarak bu çerçevede 2 milyon dolarlık bir fon ayırdığını açıkladı. Ayrıca, afetlere karşı hazırlık ve müdahale kapasitesinin artırılması amacıyla, ada ülkelerine uydu veri desteği sağlanacağı belirtildi.
GEÇİM KAYNAKLARI VE EĞİTİM DE GÜNDEMDE
İklim konularının yanı sıra, Çin’in Pasifik ada halklarının yaşam standartlarını yükseltmek için 200 projeye imza atacağı kaydedildi. Pekin, öğrencilere burs ve mesleki eğitim fırsatları sunacaklarını da açıkladı.
TİCARETTE YENİ ADIMLAR
Taraflar, serbest ticaret anlaşması müzakerelerini hızlandırma konusunda fikir birliğine varırken, Çin, ada ülkelerinden yapılan ihracatı kolaylaştırmak için çeşitli önlemler alacağını belirtti.
VANG Yİ’DEN DOLAYLI ABD ELEŞTİRİSİ
Toplantıya Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile Kiribati Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı Taneti Maamau eş başkanlık yaptı. Vang, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD’yi dolaylı bir dille eleştirerek, Çin’in Pasifik bölgesinde “güvenilir, samimi ve istikrarlı bir ortak” olacağını vurguladı. Ayrıca, Çin’in bölgeye sağladığı desteklerin herhangi bir siyasi koşula bağlı olmadığını ve egemenlik ile bağımsızlık ilkelerine saygı duyduklarını ifade etti.
GÜVENLİK VURGUSU YOK
Yayımlanan bildirgede, çevre, ekonomi ve eğitim gibi konuların ön plana çıkmasına rağmen, son zamanlarda tartışma yaratan güvenlik iş birliği ile ilgili herhangi bir ifade bulunmadı.
TARTIŞMALI GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Çin’in Pasifik’teki artan etkisi, güvenlik alanındaki girişimleriyle dikkatleri üzerine çekiyor. 2022 yılında Solomon Adaları ile imzaladığı, detayları kamuoyuyla paylaşılmayan güvenlik anlaşması, Pekin’in bölgedeki varlığını artırma çabası olarak değerlendirilmektedir. Anlaşmanın, Çin savaş gemilerinin adalarda konuşlanmasını ve Çinli güvenlik güçlerinin davet üzerine ülkeye girmesini sağladığı iddiaları gündemde. Bu durum, muhalefet tarafından ülkenin iç işlerine müdahale olarak yorumlanmıştı.
Benzer şekilde, Fiji hükümeti 2023 yılında, Çin ile yürütülen polis iş birliği programını “hukuk ve demokrasi anlayışındaki farklılıklar” nedeniyle sonlandırmıştı.
