Afrika’nın geçmişte yaşadığı kölelik ve sömürgecilik tarihine dair acı dolu anılar, bugün hala gündemde yer alıyor. Avrupa’nın 400 yıldan fazla süren köle ticareti sürecinde, 12,5 milyondan fazla Afrikalı zorla köleleştirilerek Amerika kıtasındaki ülkelere götürüldü. Bu köle ticareti Afrikalıların temel insan haklarından mahrum bırakılmasına sebep oldu.
Son zamanlarda, Sao Tome adlı ülkenin, eski sömürgecisi Portekiz’den tazminat talep etmesiyle konu tekrar gündeme geldi. Sao Tome, Portekiz’in 1486-1975 yılları arasında uyguladığı köleleştirme ve mülk gaspı politikaları nedeniyle tazminat istedi. Portekiz Cumhurbaşkanı’nın, transatlantik köle ticareti ve sömürgecilik dönemlerindeki suçlardan sorumlu olduklarını kabul etmesiyle Sao Tome’nin tazminat talebi daha da güçlendi.
Afrika’daki tazminat talepleri sadece Sao Tome ile sınırlı değil. Haiti’de Fransa’dan alınan tarihi tazminatın geri ödenmesi talebi de bulunuyor. Haiti, bağımsızlığını ilan ettikten sonra Fransa tarafından yıllarca ağır tazminatlara mahkum edilmişti. Benzer şekilde, Almanya Namibya’ya, 1904-1908 yıllarında gerçekleştirdiği soykırım için tazminat ödemesi kabul etti. Nijer ise Fransa’dan, sömürge ve yağma sonucu kaybedilen doğal kaynakları için tazminat talep ediyor.
Afrika Birliği tarafından desteklenen küresel bir hareketle, Afrika ve Karayip ülkeleri, kölelik ve sömürgecilik dönemlerinde işlenen suçlar için tazminat taleplerini gündeme getiriyorlar. Bu kapsamda, Afrika ülkeleri, Birleşmiş Milletler ile işbirliği yaparak köleleştirme dönemlerinde yaşanan insan hakları ihlallerini araştıracaklar. Afrika Birliği’nin 55 üyesi ile Karayip Topluluğu ülkeleri, eski köle sahibi ülkeleri tazminat ödemeye teşvik etmek için birlikte hareket ediyorlar.
Ancak, tazminat taleplerine karşı Avrupa ülkeleri farklı tutumlar sergiliyor. İngiltere konu hakkında sessiz kalırken, Fransa, Almanya ve Hollanda geçmişte işlenen suçlardan sorumluluk alıyor. Bu durum, kölelik ve sömürgecilik tarihindeki adaletsizliklerin günümüzde de hala etkili olduğunu gösteriyor.
