Dünya genelinde yatırım dengesizlikleri giderek derinleşiyor…
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan ve bu yıl 10. kez hazırlanan Dünya Enerji Yatırımları raporuna göre, Afrika’da özel sektör kaynaklı temiz enerji yatırımları 2019’da yaklaşık 17 milyar dolardan 2024’de yaklaşık 40 milyar dolara yükselebilir.
NÜFUSUN BEŞTE BİRİNE UFACIK PAY
Raporda, küresel enerji sektöründe bu yıl toplamda 3,3 trilyon dolarlık bir yatırım gerçekleşeceği, temiz enerji yatırımlarının ise 2,2 trilyon dolara ulaşacağı belirtildi.
Ancak dünya nüfusunun yüzde 20’sini oluşturan Afrika, temiz enerji yatırımlarının yalnızca yüzde 2’sine erişim sağlamış durumdadır.
Verilere göre, bu yıl Afrika’nın temiz enerji yatırımlarından elde edeceği pay yaklaşık 44 milyar dolar civarında olacak.
1 MİLYAR İNSANIN TEMİZ PİŞİRMEYE ERİŞİMİ YOK
Kıta genelinde 600 milyon insan elektriksizlik sorunu çekerken, yaklaşık 1 milyar kişi temiz pişirme yakıtı ve teknolojilerine ulaşma imkanından mahrum kalmaktadır.
Rapora göre, Sahra Altı Afrika bölgesindeki yatırımlar, bölgenin büyüklüğü ve nüfus potansiyeli ile kıyaslandığında hâlâ “çok düşük” seviyelerde kalmaktadır.
GELİR POTANSİYELİ OLMADIĞI İÇİN GÖRMEZDEN GELİNİYOR
Afrika’daki temiz pişirme çözümlerine yönelik yatırımlar genellikle bağışlar, kamu destekleri ve hibelerle finanse edilen projelere bağlı kalmaktadır.
Bu alan, yatırımcılar için yeterli getiri potansiyeli sunmadığı için yeterince ilgi görmemektedir.
Bu durum, enerji yatırımlarında “ticari olarak geri dönüşü olmayan” alanlarda kamu politikalarının ne denli belirleyici olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
DAHA FAZLA ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ GEREKİYOR
Raporda, enerjiye erişim alanında sürdürülebilir ve adil çözümler bulmak için, temiz pişirme teknolojileri gibi temel hizmetlerin desteklenmesinde daha fazla kamu ve uluslararası iş birliğinin önem taşıdığı vurgulanmaktadır.
Yatırımların yalnızca büyük altyapı projelerine değil, aynı zamanda küçük ölçekli çözümlere de yönlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Özellikle güneş enerjisi sistemleri, mini şebekeler ve enerji depolama çözümleri, kırsal kesimlerde sürdürülebilir enerji erişimi için öncelikli alanlar arasında yer almaktadır.
ENERJİNİN BÜYÜK KISMI FOSİT YAKITLARA GİDİYOR
IEA’ya göre, Afrika’da toplam enerji yatırımlarının yaklaşık yüzde 70’i hâlâ fosil yakıtlara yönelmiş durumda.
Kamu ve kalkınma finansmanı kaynaklı enerji yatırımları, geçtiğimiz yıl 2015’e kıyasla üçte bir oranında azalarak 20 milyar dolara gerilemiştir.
Bu düşüşte, kıtanın petrol ve doğalgaz sektöründeki yatırım azalışı belirleyici bir rol oynamıştır.
Yenilenebilir enerji yatırımları ise bu kaybı sınırlı bir düzeyde telafi edebilmiştir.
