Kalitesiz uyku, yorgunluk, unutkanlık ve düşük motivasyon gibi olumsuz durumlara yol açmaktadır.
Kimi insanlar başını yastığa koyduğu anda derin bir uykuya dalarken, bazıları ise uykuya geçiş sürecinde büyük zorluklarla karşılaşmaktadır.
Uykusuzluğun nedenlerini belirlemek oldukça önemlidir. Yorgunluk mu? Yoksa stres mi? Bu faktörlerin incelenmesi gerekmektedir.
“Uykusuzluk” teşhisi için belirtilerin haftada en az 3 gün görülmesi ve bu durumun en az 3 ay sürmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Kadınlarda ve yaşlı bireylerde daha sık rastlanan bu durum, dünya genelinde ise yüzde 30 oranında görülmektedir.
Günlük olarak ortalama 8 saat uyku önerilmektedir. Fakat son yüzyılda insanların uyku süresinin 9 saatten 6,8 saate düştüğü gözlemlenmiştir.
Düzgün bir uyku süresi ise, günde en az 7-8 saat olmalıdır. Günlük ortalama 7 saat uyuyan bir kişi, uykunun fiziksel ve fizyolojik yararlarından tam olarak faydalanamamaktadır.
Uyku, beynin doğru ve etkin çalışabilmesi için hayati öneme sahiptir. Hem beynin hem de vücut organlarının düzgün bir şekilde işlev görebilmesi için yeterli uyku alınması gereklidir.
Peki, neden uykuya dalamıyoruz? Yorgunluk mu, ya da uykuya ayıracak zamanın olmaması mı? Ayrıca önemli sağlık sorunları, kanser, endokrin veya kardiyak problemler ile psikiyatrik rahatsızlıklar da uykusuzluğa yol açabilmektedir.
Nörolojik hastalıklar da bu durumu tetiklemektedir. Özellikle demans ve Parkinson hastalarında ilaç kullanımı ve hastalığın seyri uykusuzluğa neden olabilmektedir.
Vardiyalı çalışan bireyler de uykusuzluktan sıklıkla şikayet etmektedir.
Yeterli uyku alabilmek için uykunun olduğu oda sadece uykuya tahsis edilmelidir. Bilgisayar ve televizyon gibi dikkat dağıtıcı unsurlar bu odada bulunmamalıdır.
Yatakta yemek yemek ya da televizyon izlemekten kaçınılmalıdır. Yazın serin, kışın ise sıcak bir ortam sağlamak uyku kalitesini artıracaktır.
Karanlık ve sessiz bir ortamda, uyku öncesi ağır yemeklerden ve kafeinli içeceklerden kaçınılması önerilir.
Gündüz uykusunun 20 dakikayı aşmaması ideal bir durumdur. Ayrıca uyku hijyeni açısından, yatmadan önce ılık bir duş almak, rahatlatıcı müzik dinlemek veya gevşetici bir kitap okumak gibi ritüeller oluşturulabilir.
Uykusuzluk problemi yaşayan bireylerin, “Gece uykusuz kaldım, gündüz uyuyayım” düşüncesinden uzak durmaları gerekmektedir. Eğer gündüz uyumak gerekiyorsa, bu sürenin 20 dakikayı geçmemesi önem arz etmektedir.
Hala uyku sorunu yaşayan kişiler bir uzmanla görüşmelidir.
Yetersiz uyku, ertesi gün yorgunluk hissi yaratmakta, bu durum da iş ve sosyal yaşamda verimliliği düşürmektedir.
Aynı zamanda zihinsel aktivitelerde yavaşlama gözlemlenir ve bireylerin hayattan alacakları zevk azalır.
Uykusuzluk, depresif belirtilerin ve diğer bazı hastalıkların da daha belirgin hale gelmesine zemin hazırlayabilir.
