İşçilerin günlük çalışma sürelerinin düşürülmesine yönelik mücadelesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan 1 Mayıs, 100 yılı aşkın süredir dünya genelinde Emek ve İşçi Bayramı olarak kutlanmaktadır.
Tarihler 1856’yı gösterdiğinde, Avustralya’nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat işçileri, uzun çalışma sürelerinin gün içerisinde 8 saate indirilmesi talebiyle iş bırakma eylemi gerçekleştirdi. İşçiler, taleplerini duyurmak amacıyla 21 Nisan’da Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar yürüyüş yaptı.
İŞÇİLERİN HAK ARAYIŞI İLE BAŞLADI
Avustralya’daki bu eylemin ardından, ABD’deki işçiler de 1884 yılında işverenlerden çalışma saatlerinin azaltılması yönünde taleplerini dile getirdiler. ABD’de, 1886 yılında başlatılan günlük çalışma sürelerinin 12 saatten 8 saate indirilmesi talebi, kitlesel grevler aracılığıyla yaygınlaşarak uluslararası bir boyut kazandı.
1889’DA İLAN EDİLDİ
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889 yılında Paris’te düzenlenen kongresinde, yılın bir gününün işçilerin dayanışması amacıyla ortak bayram olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Bu bağlamda, 1 Mayıs tarihi belirlenmiştir.
Bu yıllardan itibaren 1 Mayıs, dünya genelinde “Emek Bayramı”, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” gibi farklı isimlerle kutlanmaya başlanmıştır.
İSTANBUL’DA İLK KUTLAMA 1912’DE
Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1 Mayıs ilk olarak 1911 yılında Selanik’teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlanmış; İstanbul’daki ilk kutlama ise 1912 yılında gerçekleştirilmiştir.
İLK RESMİ KUTLAMA 1923’TE
Cumhuriyet döneminde, Sovyetler Birliği ile geliştirilen dostluk ilişkileri çerçevesinde, 1 Mayıs 1922’de Ankara’da İşçi Bayramı olarak kutlanmıştır. Resmi kutlama ise 1 Mayıs 1923’te yapılmıştır.
1977’DE 37 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ
Taksim Meydanı’nda 1977 yılında yapılan 1 Mayıs etkinliğinde, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşması sırasında meydana açılan ateş sonucu 37 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi yaralanmıştır.
1980’DE BAYRAM İPTAL OLDU
Bu olayın ardından, 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında 1 Mayıs bayram olarak kutlanmaktan çıkarılmış ve fiilen yasaklanmıştır.
2009’DA TEKRAR KUTLANMAYA BAŞLANDI
Yıllar sonra, 1 Mayıs 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” adı altında yeniden resmi tatil ilan edilerek coşkuyla kutlanmaya başlanmıştır.
TÜRK-İŞ VE DİSK İSTANBUL’DA, HAK-İŞ RİZE’DE OLACAK
Marşlarla, kitaplarla ve sinema filmleriyle zenginleşen 1 Mayıs, çalışanların sorunları ve taleplerinin gündeme getirildiği özel bir gün olma özelliğini taşımaktadır.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de coşkuyla kutlanacak 1 Mayıs etkinlikleri, sendikalar tarafından farklı şehirlerde düzenlenecek.
TÜRK-İŞ, İstanbul Kartal Meydanı’
